Akdeniz bölgesinin geleneksel ürünü zeytin binlerce yıllık bir kültürün adı… Ve zeytin ağacının neredeyse 40 bin yıllık bir tarihi var. Anadolu geçmişten bugüne, zeytin kültürünün en önemli merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bir başka deyişle, Anadolu ve özellikle Ege kıyıları zeytinin anavatanı…

Türkler zeytin ve zeytinyağı ile Anadolu’ya ayak bastıkları 11. yüzyılda ilgilenmeye başladı. Zeytinyağını değirmen de denilen mengenelerde üretti. Osmanlı kanunnamelerinde zeytin ve zeytinyağının üretimi, vergilendirilmesi ve pazarlanması hükümlere bağlandı. Özellikle Ege Bölgesi’nde elde edilen zeytinyağı büyük miktarlarda İstanbul’a tahsis edilmişti.

“Zeytinin anavatanı Anadolu ise binlerce yıldan beri zeytinin başkenti de “Herakleia” dersek abartmış sayılmayız.

ZEYTİN AĞACI KENDİNİ YENİLER

Milas’daki zeytin ağacı sayısı 25.000.000… Bu ağaçların neredeyse tümü Memecik çeşidi zeytin ağaçları… Yörede doğal yayılım gösteren zeytin ağaçlarının tümü yıllarca önce “delice” denilen yabani zeytin ağaçlarından aşılandığı için son derece dayanıklı ağaçlardır…

Zeytin ağacı kendini yenileyen bir ağaçtır… ancak yavaş büyür, zahmet ister. Dikim tarihinden 5 yıl sonra ürün verir. Ömrü uzundur. Boyu 10 metreye kadar çıkabilir. Kalkerli, çakıllı, taşlı ve kurak toprakları sever. Yaz sıcağından yakınmaz, ılıman kışı tercih eder. Işıktan hoşlanır, güneşle dosttur.

Zeytin ağacı Mayıs ayı ortalarında çiçek açmaya başlar. Çiçekler Haziran ayı başlarında tomurcuğa dönüşür. Temmuz geldiğinde zeytinler tomurcuktan çıkıp yeşil zeytin olarak olgunlaşma sürecine girer. Ağustos çekirdeğin sertleştiği ve danenin irileştiği aydır. Ekim geldiğinde ise hasat başlar ve birkaç ay devam eder.

Zeytin toplama şekilleri neredeyse binlerce yıldan bu yana değişmemiştir. Ya elle toplanır ya da silkme yöntemi uygulanır. Daha çok silkme tercih edilir.

Memecik zeytini, hem yağlık hem de sofralık zeytin üretimine uygunluğuyla bilinir. Özenle yetiştirilip, iyi işlendiğinde yüksek duyusal ve kimyasal kalite özellikleriyle farkını ortaya koyar.

Kaliteli zeytinyağı elde etmek için zeytinlerin hasattan sonra mümkün olan en kısa sürede işlenmesi gerekir. Zeytin bekletilirse fermente olur, sonuçta zeytinyağının kalitesi düşer.

Zeytinyağının asit oranı, yağdaki oleik asit miktarı anlamına gelir. Asit oranı %1 dendiğinde, yağın 100 gramında 1 gram oleik asit var demektir. Asit oranı yağın kalitesini belirler. Ne kadar düşük oleik asit içeriyorsa zeytinyağı o kadar kaliteli ve değerli olur.

Zeytin ağacının özellikleri, yetiştiği yöre, bu yörenin iklim koşulları ve toprak yapısı eşsiz Memecik zeytinyağının lezzetini özelleştirir.